K(irkor) H(agop) Basmajian. New York, 1890, 247 sayfa + 32 levha.
Basmacıyan, protestanlığı seçmiş ünlü bir Ermeni bilim adamıdır. Bu eserinde Osmanlı İmparatorluğu coğrafyası dâhilinde kalan o günkü Doğu’nun toplumsal ve dini yaşamını çizmiştir. Eser bu nitelikleri ile Ermeni toplumu için olduğu kadari Osmanlı İmparatorluğunun etnik tarihi bakımından da önemli bir kaynaktır. Kitapta, Ermeni kilisesi ve kültürü, protestan misyonerlerinin Ermeni halkı arasındaki faaliyetleri, kozmopolit Osmanlı İmparatorluğu ve İstanbul’un çeşitli açılardan yaklaşımlarla çizilmiş portreleri esas çerçeveyi oluşturmaktadır. Bu çerçeve içinde, Hristiyan ve Müslüman halkın gelenek, görenek, günlük yaşam ve kültürlerinin karşılaştırılarak anlatıldığı bölümler okunmaya değer. Eser, Doğu’daki toplumsal hayattan kesintiler sunan 32 adet resim ile zenginleştirilmiştir.
2005 yılında Aras Yayıncılık tarafından Şark’ta Toplumsal ve Dinsel Hayat adıyla yayınlandı.
