Lugduni Batavorum [Leiden], 1632. 422+6 sayfa
Ünlü doğabilimci Pierre Gilles (1490-1535), 1547 yılında İstanbul’a atanan Fransız elçisi d’Aramon ile birlikte geldi. Kral I. François için Grekçe yazmalar ve antik eşya toplamak için görevlendirilen yazarın d’Aramon’un çevresinde olması en büyük avantajı oldu. Kanunî döneminin Osmanlı Fransız ilişkilerinde çığır açmış olan bu ünlü sefir, çevresine topladığı bir çok bilim adamı ve sanatçıyı himaye etmiştir. En önemlisi, d’Aramon’un Osmanlı topraklarında bilimsel araştırma yapmak izni ve yetkisi de vardı. D’Aramon’un zamanında İstanbul’a gelen seyyah ve bilim adamlarının yazmış olduğu seyahatnameler, bu türün ilk örneklerini oluştururlar. Gerçekten, fetihten sonra İstanbul’a gelerek belli bir amaç doğrultusunda bilimsel gözlem ve araştırmalar yapabilen ilk gezginler, bu dönemde gelmiş olan kişilerdir ve yazmış oldukları eserler, şarkiyat araştırmaları için tarihi bir belge değeri taşırlar.
Bu eser, yazarın bizzat kendi gözlemlerine dayanması bakımından İstanbul’un fetih sonrası arkeolojisi ve tarihi topografyası için temel kaynaklardan biri sayılır. 4 bölümden meydana gelen kitapçık, cepte taşınabilmesi için küçük boyutta ve Elzevir matbaasında basılmış nadir bir kitaptır.



Kitap, Eren Yayıncılık tarafından 1997’de İstanbul’un Tarihi Eserleri adıyla basılmıştır. Aynı müellifin bir diğer eseri de yine Eren Yayıncılık tarafından 2000’de İstanbul Boğazı ismiyle yayınlanmıştır.
Pierre Gilles biyografisi https://tr.wikipedia.org/wiki/Pierre_Gilles
D’aramon biyografisi https://en.wikipedia.org/wiki/Gabriel_de_Luetz